ساختمان‌ها به عنوان محل آسایش و استراحت انسان‌ها بر پایه زیر ساختی محکم و پایدار استوار شده‌اند. مهم‌ترین بخش این زیر ساخت، فونداسیون یا پی ساختمان است. فونداسیون همچون ستون فقرات بدن انسان، نقش حیاتی در استحکام و پایداری سازه ایفا می‌کند.
در میان اجزای تشکیل‌دهنده فونداسیون، شناژ به عنوان عنصری کلیدی به چشم می‌خورد. شناژ یا Shenage در لغت به معنای زنجیر کردن است؛ شناژ وظیفه اتصال فونداسیون‌های عمودی به یکدیگر و توزیع یکنواخت بارهای وارده بر ساختمان را بر عهده دارد (مثلا میلگرد در شناژ). به عبارت ساده‌تر شناژ مانند یک نوار پیوسته، تمام اجزای فونداسیون را به هم متصل کرده و از بروز نشست‌های نامتقارن و آسیب به سازه جلوگیری می‌کند.
در این مقاله به بررسی فرایند اجرای شناژ و کاربردهای مختلف آن در صنعت ساختمان سازی خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید تا با این عنصر حیاتی در ساختمان‌سازی بیشتر آشنا شوید.
شناژ چیست؟
شناژ، عنصری حیاتی در ساخت و ساز محسوب می‌شود که نقش بسیار مهمی در یکپارچگی و پایداری ساختمان ایفا می‌کند. این عضو بتنی، پی‌های منفرد را به یکدیگر متصل کرده و به عنوان یک نوار پیوسته، نیروهای وارده بر ساختمان را به طور یکنواخت به زمین منتقل می‌کند. این عمل از بروز نشست‌های نامتقارن و آسیب به سازه جلوگیری کرده و به افزایش عمر مفید ساختمان کمک می‌نماید.
چرا به شناژ نیاز داریم؟
- توزیع یکنواخت بارها: پی‌های منفرد به دلیل فاصله مشخصی که از یکدیگر دارند؛ نمی‌توانند به تنهایی بارهای وارده بر ساختمان را به طور کامل و یکنواخت به زمین منتقل کنند. شناژ با ایجاد اتصالی مستحکم بین این پی‌ها، این وظیفه را به نحو احسن انجام می‌دهد.
- مقاومت در برابر نیروهای جانبی: نیروهای جانبی مانند زلزله و باد می‌توانند به ساختمان آسیب جدی وارد کنند. شناژ با ایجاد یک سیستم یکپارچه، مقاومت سازه را در برابر این نیروها افزایش می‌دهد.
- جلوگیری از نشست‌های نامتقارن: نشست‌های نامتقارن در پی‌ها می‌توانند منجر به ترک خوردگی دیوارها، کج شدن ستون‌ها و در نهایت تخریب ساختمان شوند. شناژ با توزیع یکنواخت بارها از بروز این مشکل جلوگیری می‌کند.
در این بخش به طور کامل به تعریف شناژ و وظیفه آن در فونداسیون ساختمان پرداختیم. همچنین اهمیت آن در طراحی و اجرای پی، در سازه را بررسی کردیم. در ادامه به انواع آن و عوامل موثر بر طراحی شناژ خواهیم پرداخت.
انواع شناژ
شناژها بر اساس شکل، جهت قرارگیری و کاربرد به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- میلگرد شناژ افقی: این نوع شناژ به صورت افقی بر روی پی‌های منفرد قرار می‌گیرد و وظیفه اصلی آن اتصال پی‌ها به یکدیگر است.
- میلگرد شناژ عمودی: شناژ عمودی یا قائم به صورت عمودی در طول دیوارها اجرا می‌شود و معمولاً در ساختمان‌های چند طبقه با مصالح بنایی کاربرد دارد.
- میلگرد شناژ مورب: شناژ مورب به صورت مورب نسبت به محورهای عمودی و افقی قرار می‌گیرد و به تقویت سازه در برابر نیروهای وارده کمک می‌کند.
- میلگرد شناژ مخفی: این نوع شناژ در داخل سقف تیرچه بلوک اجرا می‌شود و برای ساختمان‌هایی با دهانه بزرگ کاربرد دارد.
هر کدام از انواع شناژ که ذکر کردیم با توجه موارد مختلفی قابل اجرا هستند؛ که در ادامه به آن‌ها نیز خواهیم پرداخت.
عوامل موثر بر طراحی شناژ
- نوع خاک: نوع خاک محل ساخت و ساز، میزان باربری خاک و سطح آب زیرزمینی از جمله عواملی هستند که بر طراحی شناژ تاثیرگذارند.
- بارهای وارده: بار مرده ساختمان، بار زنده یا نهایی و میزان زلزله خیز بودن منطقه از جمله بارهایی هستند که در طراحی شناژ باید در نظر گرفته شوند.
- ابعاد ساختمان: ابعاد ساختمان و تعداد طبقات آن نیز در طراحی شناژ موثر هستند.
شناژ به عنوان یکی از اجزای اصلی فونداسیون، نقش بسیار مهمی در پایداری سازه ایفا می‌کند با طراحی و اجرای صحیح شناژ، می‌توان از بروز بسیاری از مشکلات ساختمانی جلوگیری کرده و عمر مفید ساختمان را افزایش داد.
نحوه محاسبه تعداد میلگرد در شناژ
یکی از مهم‌ترین مراحل اجرای شناژ، محاسبه دقیق تعداد و قطر میلگردهای مورد نیاز است. محاسبه نادرست این مقدار میتواند به ضعف سازه و بروز مشکلات جدی در آینده منجر شود. در این بخش به طور جامع و گام به گام به روش‌های محاسبه تعداد میلگرد در شناژ خواهیم پرداخت.
چرا محاسبه تعداد میلگرد مهم است؟
- استحکام سازه: تعداد و قطر میلگردها به طور مستقیم بر مقاومت کششی و خمشی شناژ تاثیر می‌گذارند.
- پایداری در برابر نیروهای خارجی: میلگردها به شناژ کمک می‌کنند تا در برابر نیروهای ناشی از زلزله، باد و سایر عوامل خارجی مقاومت کند.
- جلوگیری از ترک خوردگی: تعداد کافی میلگرد از ایجاد ترک خوردگی در بتن شناژ جلوگیری می‌کند.
- بهینه سازی مصرف مصالح: محاسبه دقیق تعداد میلگردها به جلوگیری از مصرف بیش از حد مصالح کمک می‌کند.
عوامل موثر بر تعداد میلگرد در شناژ
- ابعاد شناژ: طول، عرض و ارتفاع شناژ
- نوع بتن: مقاومت فشاری بتن
- آیین نامه‌های ساختمانی: آیین‌نامه‌های ملی ساختمان
- نوع میلگرد: قطر و نوع آج میلگرد
روش‌های محاسبه تعداد میلگرد
- تعیین سطح مقطع فولاد مورد نیاز بر اساس بارهای وارده و مقاومت بتن
- انتخاب قطر میلگرد مناسب
- محاسبه تعداد میلگردهای مورد نیاز در هر جهت
نکات مهم
- رعایت آیین‌نامه‌ها: حتماً از آیین‌نامه‌های ساختمانی معتبر پیروی کنید.
- مشاوره با مهندس ناظر: برای اطمینان از صحت محاسبات و اجرای صحیح، با مهندس ناظر ساختمان مشورت کنید.
- کنترل کیفیت: در حین اجرای آرماتوربندی به کیفیت جوشکاری و بستن میلگردها توجه ویژه داشته باشید.
محاسبه تعداد میلگرد در شناژ یکی از مهم‌ترین مراحل اجرای فونداسیون است. با رعایت نکات ذکر شده در این بخش و استفاده از روش‌های محاسباتی صحیح، می‌توان از استحکام و پایداری ساختمان اطمینان حاصل کرد. همچنین برای اخذ مشاوره درباره فرایند اجرای میلگرد در شناژ ساختمان می‌توانید با کارشناسان شرکت فولاد موحد در ارتباط باشید.
فرایند استفاده از میلگرد و اجرای آن در شناژ
پس از تعیین محل دقیق شناژها و محاسبه تعداد و قطر میلگردهای مورد نیاز به مراحل اجرایی می‌رسیم. این مراحل شامل مراحل زیر است:
-
آماده‌سازی آرماتور
- برش میلگرد: میلگردها با توجه به نقشه‌های اجرایی و ابعاد شناژ به طول‌های مشخص برش داده می‌شوند.
- خم کردن میلگرد: میلگردها در نقاط مورد نظر خم می‌شوند تا آرماتوربندی به صورت صحیح انجام شود.
- بستن خاموت: خاموت‌ها به صورت عمود بر میلگردهای طولی بسته می‌شوند تا آرماتوربندی را تقویت کرده و از جابجایی میلگردها جلوگیری کنند.
-
قرار دادن آرماتور در قالب
- تراز کردن میلگردها: میلگردهای طولی با استفاده از اسپیسر در فاصله مشخص از یکدیگر قرار می‌گیرند و تراز می‌شوند.
- بستن میلگردها: میلگردها با استفاده از سیم مفتولی به یکدیگر بسته می‌شوند.
- قرار دادن خاموت‌ها: خاموت‌ها در فواصل مشخص به میلگردهای طولی بسته می‌شوند.
-
کنترل کیفیت
- بررسی نقشه‌ها: قبل از بتن‌ریزی، مجدداً نقشه‌های اجرایی با آرماتور بندی اجرا شده مقایسه می‌شود.
- کنترل ابعاد: ابعاد شناژ و فاصله میلگردها کنترل می‌شود.
- کنترل پوشش بتنی: پوشش بتنی روی میلگردها اندازه‌گیری می‌شود تا از حداقل پوشش بتنی مطمئن شویم.
-
بتن ریزی
- آماده‌سازی بتن: بتن با عیار و اسلامپ مشخص تهیه شده و به محل بتن‌ریزی منتقل می‌شود.
- بتن‌ریزی: بتن به آرامی و به صورت لایه لایه در قالب ریخته می‌شود و با ویبراتور متراکم می‌شود.
- پر کردن گوشه‌ها: گوشه‌ها و اطراف میلگردها به دقت بتن ریزی می‌شود تا از ایجاد حفره جلوگیری شود.
فرایند بکارگیری میلگرد در شناژ یک فرایند تخصصی است که نیاز به دقت و رعایت استانداردهای مشخص دارد. با رعایت نکات ذکر شده در این بخش می‌توان آرماتوربندی شناژ را به صورت صحیح انجام داده و از استحکام و دوام سازه اطمینان حاصل کرد.
جمع بندی
با توجه به مطالب ارائه شده در این مقاله تحت عنوان فرایند اجرای میلگرد در شناژ ساختمان می‌توان نتیجه گرفت که شناژ به عنوان عضو حیاتی فونداسیون، نقش بسیار مهمی در استحکام ساختمان دارد. طراحی، محاسبه و اجرای صحیح شناژ مستلزم دانش فنی، تجربه و رعایت دقیق استانداردهای ساختمانی است.
از آنجایی که نقش بسیار مهم شناژ را باهم بررسی کردیم؛ هرگونه اشتباه در طراحی یا اجرای آن میتواند عواقب جبران‌ناپذیری به همراه داشته باشد. بنابراین توصیه می‌شود که طراحی و اجرای شناژ توسط مهندسان مجرب انجام شود. همچنین در نظر داشته باشید شرکت صدرا پروفیل کاوه (فولاد موحد) میتواند به شما در بکارگیری میلگرد در شناژ ساختمان و همچنین محاسبه تعداد میلگرد در شناژ کمک کند؛ پس با کارشناسان این شرکت در ارتباط باشید.
